Карбамазепин

Карбамазепин

Карбамазепин

Таблеткалар, 200 мг

Жүйке жүйесі. Эпилепсияға қарсы препараттар. Карбоксамид туындылары. Карбамазепин.

АТХ коды N03А F01

- эпилепсияда: жайылған тонустық-клонустық құрысу ұстамаларында

- үшкіл жүйке невралгиясындағы пароксизмдік ауыруда

- өршуінің профилактикасы немесе клиникалық көріністердің

айқындығын төмендету мақсатында жедел маниакальді жай-күйлердің

және биполярлық аффективті бұзылыстардың демеуші емінде.

Ескерту: препарат әдетте абсанстарда (petit mal) және миоклонустық ұстамаларда тиімді емес.

Қолдануды бастағанға дейін қажетті мәліметтер тізбесі

- карбамазепинге немесе химиялық жағынан ұқсас дәрілік препараттарға

(мысалы, трициклді антидепрессанттарға), немесе препараттың кез

келген басқа компоненттеріне аса жоғары сезімталдық

- атриовентрикулярлық блокада

- анамнезінде сүйек кемігінің бәсеңдеу көріністерінің болуы

- бауыр порфириясы (мысалы, жедел алма-кезекті порфирия, аралас

порфирия, кешеуілдеген тері порфириясы)

- моноаминоксидаза (МАО) тежегіштерімен біріктіріп қолдану.

Қолданған кездегі қажетті сақтандыру шаралары

Карбамазепинді жүрек-қантамыр жүйесі, бауыр немесе бүйрек функциясы тарапынан бұзылулары бар, анамнезінде басқа препараттарға жағымсыз гематологиялық реакциялары бар пациенттерге немесе карбамазепинмен емдеу курсы үзілген пациенттерге қатаң мониторинг жағдайында пайда/қаупі арақатынасына баға бергеннен кейін ғана тағайындаған жөн.

Емнің бас кезінде және белгілі бір кезеңде несепке жалпы талдау жүргізу және қандағы мочевина азоты деңгейін анықтау ұсынылады.

Гематологиялық асқынулар

Агранулоцитоздың және апластикалық анемияның дамуын карбамазепинді қолданумен байланыстырады, алайда осы жай-күйдің даму жағдайлары жиілігінің шамадан тыс төмендеуіне байланысты, препаратты қабылдаған кездегі қауіптің маңыздылығына баға беру қиын. Ем қабылдамаған популяция үшін жалпы қауіп агранулоцитоздың дамуына қатысты жылына 1000000-ға шаққанда 4,7 адамды және апластикалық анемияға қатысты жылына 1000000-ға шаққанда 2,0 адамды құрайды.

Карбамазепинді қабылдаумен байланысты тромбоциттер немесе лейкоциттер санының уақытша немесе тұрақты төмендеуі мезгіл-мезгіл немесе жиі байқалады. Емдеуді бастағанға дейін және оны жүргізу кезінде тромбоциттер санын, сондай-ақ ретикулоциттер санын және сарысудағы темір деңгейін анықтауды қоса, қанға мезгіл-мезгіл талдау жүргізген жөн.

Пациенттерді және олардың жақындарын уыттылықтың ерте белгілері, ықтимал гематологиялық бұзылулар жөнінде, сондай-ақ тері жабындары және бауыр тарапынан симптомдар жөнінде хабардар ету қажет. Пациентті қызба, тамақтың ауыруы, тері бөртпесі, ауыз қуысындағы ойық жара, гематоманың, петехиялар немесе пурпуралар түріндегі геморрагиялардың себепсіз пайда болуы сияқты жағымсыз реакциялар пайда болған жағдайда дәрігерге қаралу қажеттілігінен хабардар еткен жөн.

Егер лейкоциттер немесе тромбоциттер саны емдеу кезінде едәуір азайса, қанға жалпы талдау жүргізген және пациенттің жағдайына мұқият мониторинг жүргізген жөн. Қызба немесе тамақтың ауыруы түрінде өршитін немесе клиникалық көріністері бар айқын лейкопения дамыған кезде препарат қабылдауды тоқтату қажет. Егер сүйек кемігінің едәуір бәсеңдету белгілері байқалса, препарат қабылдауды тоқтату керек.

Бауыр функциясы

Препаратпен емдеу кезінде, әсіресе анамнезінде бауыр аурулары бар пациенттерде және егде жастағы пациенттерде, бауыр функциясына бастапқы деңгейде және емдеу барысында осы функцияға мезгіл-мезгіл баға беру қажет. Бауыр функциясы бұзылуы өршіген кезде немесе бауыр ауруы белсенді фазада болатын пациенттерде препарат қабылдауды дереу тоқтату қажет.

Карбамазепин қабылдап жүрген пациенттерде бауырдың функциональді жағдайына баға беруге жәрдемдесетін зертханалық талдаудың кейбір көрсеткіштері, атап айтқанда гамма-глутамилтрансфераза қалыптың шегінен асып кетуі мүмкін. Бұл, бәлкім, бауыр ферменттерінің индукциясына байланысты жүруі мүмкін. Ферменттердің индукциясы сілтілік фосфатаза деңгейінің орташа жоғарылауына да әкелуі мүмкін. Бауыр метаболизмінің функциональді белсенділігінің бұлай жоғарылауы карбамазепин қабылдауды тоқтату үшін көрсетілім болып табылмайды.

Карбамазепинді қолдануға байланысты бауыр тарапынан ауыр реакциялар өте сирек байқалады. Бауыр дисфункциясының белгілері мен симптомдары немесе бауырдың белсенді аурулары пайда болған жағдайда пациентке шұғыл тексеру жүргізу қажет, ал карбамазепинмен емдеуді тексеру нәтижелері алынғанша тоқтата тұру керек.

Суицидтік ойлар/суицидтік мінез-құлық

Әртүрлі көрсетілімдер бойынша, эпилепсияға қарсы препараттар қабылдаған пациенттерде суицидтік ойлар мен суицидтік мінез-құлық жағдайлары тіркелді. Эпилепсияға қарсы препараттарға жүргізілген рандомизацияланған плацебо-бақыланатын зерттеулер барысында алынған деректерді мета-талдау сондай-ақ суицидтік ойлар мен мінез-құлық қаупінің аздап ұлғайғанын да көрсетті. Мұндай қауіптің пайда болу механизмі белгісіз, ал қолжетімді деректер карбамазепин үшін суицидтік ойлар мен мінез-құлық қаупінің ұлғаюын жоққа шығармайды.

Сондықтан пациенттерде суицидтік ойлар мен мінез-құлықтың бар-жоқтығын тексеру қажет және, егер керек болса, тиісті ем тағайындаған жөн. Суицидтік ойлар мен мінез-құлық пайда болған жағдайда пациенттердің (және оларға күтім жасайтын адамдардың) дәрігерге баруына кеңес берген жөн.

Күрделі тері реакциялары

Карбамазепинді қолданған кезде уытты эпидермальді некролизді (УЭН немесе Лайелл синдромы) және Стивенс-Джонсон синдромын (СДС) қамтитын ауыр дерматологиялық реакциялар өте сирек пайда болады. Ауыр дерматологиялық реакциялары бар пациенттер ауруханаға жатқызуды керек етеді, өйткені бұл жағдайлар өмірге қауіп төндіруі және фатальді сипатқа ие болуы мүмкін. Карбамазепинмен емдеудің алғашқы бірнеше айы бойы СДС/УЭН дамуының көптеген жағдайлары байқалады. Бұл реакциялар, берілген баға бойынша, көбіне еуропалық нәсілді тұрғындары бар елдердің жаңа 10000 пайдаланушысының 1-6-да байқалады. Күрделі дерматологиялық реакцияларды (мысалы, СДС, Лайелл синдромы/УЭН) айғақтайтын белгілер мен симптомдар дамыған кезде карбамазепин қабылдауды дереу тоқтатқан және баламалы ем тағайындаған жөн.

Дерматологиялық реакциялар

Карбамазепинді қолданған кезде УЭН және СДС қамтылған ауыр және кейде өліммен аяқталатын дерматологиялық реакциялардың болғаны мәлімделді. Бұл реакциялар, берілген баға бойынша, көбіне еуропалық нәсілді тұрғындары бар елдердің жаңа 10000 пайдаланушысының 1-6-да байқалады, бірақ осы жағдайдың даму қаупі кейбір азиялық елдерде, берілген баға бойынша, шамамен 10 есе жоғары болады.

HLA әртүрлі аллельдерінің иммундық жүйемен байланысты жағымсыз реакциялардың туындауына бейімділігіне ықпалы жөнінде айғақтардың пайда болуы көбейе түсуде.

Хан этникалық тобының қытай-пациенттеріндегі, шығу тегі тайлық пациенттердегі және басқа да азиялық халықтардағы HLA-В*1502 аллелі

Хан этникалық тобының қытай-пациенттерге, шығу тегі тайлық пациенттерге жүргізілген зерттеулер карбамазепинмен байланысты СДС/ТЭН тері ракциялары мен осы пациенттерде HLA-В*1502 аллелінің болуының арасында дозаға өзара айқын байланыстылықты көрсетті. HLA-В*1502 аллелін тасымалдаушылар саны Хан этникалық тобының қытай-пациенттерінің, шығу тегі тайлық пациенттердің шамамен 10%-ын құрайды. Генетикалық тұрғыдан қауіп тобы ретінде қарастырылатын пациенттерді карбамазепинмен емдер алдында HLA-В*1502 аллелінің бар-жоқтығына тест жүргізген жөн. Егер пациентті талдау HLA-В*1502 аллелінің бар екендігіне оң нәтиже берсе, онда терапиялық емдеудің басқа нұсқалары жоқ болған жағдайдан басқасында, карбамазепинмен емдеуді бастамау керек. Зерттеуден өткен және HLA-B*1502 аллеліне қатысты теріс нәтиже алынған пациенттерде, мұндай реакциялар өте сирек дамыса да, СДС/УЭН даму қаупі төмен болады.

Азияның басқа елдерінде де карбамазепинмен астасқан УЭН/СДС күрделі реакцияларының даму қаупінің жоғарылағанын айғақтайтын деректер бар. Осы аллельдің азиялық басқа халықтың арасында (мысалы, Филиппин және Малайзия тұрғындарында 15 %-дан жоғары) таралуына байланысты, HLA-B*1502 болатын қауіп тобына генетикалық тұрғыдан қатысы бар ретінде қарастырылатын пациенттерде генетикалық тестілеу жүргізу ұсынылады.

HLA-В*1502 аллелінің таралуы еуропалық, африкалық халықтар арасында, Американың түпкілікті тұрғындарының және латынамерикалық тұрғындар арасында, сондай-ақ жапондықтар мен кәрістерде (< 1 %) мардымсыз болады.

Шығу тегі еуропалық және жапондық пациенттердегі HLA-A*3101 аллелі

Шығу тегі еуропалық және жапондық пациенттерді емдеуде карбамазепинді қолданғанда адамның HLA-A*3101 лейкоцитарлық антигені СДС, УЭН, дәрілік реакция эозинофилиямен және жүйелік симптомдарымен (DRESS) бірге жайылған жедел экзантематоздық пустулез (AGEP), макулопапулалық бөртпе сияқты терінің жағымсыз реакциялары дамуының жоғары қаупінің факторы болуы мүмкін.

HLA-A*3101 аллелінің таралуы этникалық популяцияда кеңінен ауытқып отырады және тегі еуропалық пациенттердің 2-ден 5%-ға дейінін және жапондықтардың 10%-ға жуығын құрайды. HLA-A*3101 аллелінің болуы карбамазепин қабылдаудан туындаған тері реакцияларының қаупін (көптеген жағдайларда азырақ күрделі) жалпы популяциядағы 5,0%-дан бастап, тегі солтүстік еуропалық өкілдердің 26,0%-на дейін арттыруы мүмкін, ал оның болмауы өз кезегінде қауіпті 5,0-тен 3,8%-ға дейін азайтуы мүмкін.

Карбамазепинмен емдеуді бастар алдында HLA-A*3101 аллелінің бар-жоқтығына пациенттерге скрининг жүргізуге нұсқау беру үшін деректер жеткіліксіз.

НLA-A*3101 аллелінің бар екендігі дәлелденген, тегі еуропалық немесе жапондық пациенттерде карбамазепинді қолдану, егер оны қолданудың пайдасы қаупінен басым болса, ақталуы мүмкін.

Басқа да дерматологиялық реакциялар

Өткінші және денсаулыққа қауіп төндірмейтін және жеңіл дерматологиялық реакциялар, мысалы, оқшауланған макулярлы немесе макулопапулезді экзантема дамуы мүмкін. Олар әдетте тұрақты дозаларда, сонымен қатар препарат дозасын азайтқаннан кейін бірнеше күннен немесе аптадан соң жойылады. Сонымен бірге, күрделірек дерматологиялық реакциялардың ерте белгілерін өткінші орташа реакциялардан айыру өте күрделі болғандықтан, препаратты қолдануды жалғастырудан реакция нашарласа, оны қабылдауды дереу тоқтату үшін пациент бақылауда болуы тиіс.

Пациентте HLA-B*1502 аллелінің болуы карбамазепинге тері тарапынан, құрысуға қарсы дәрілерге қарсы аса жоғары сезімталдық синдромы немесе аздаған бөртпелер (макулопапулезді бөртпе) сияқты азырақ күрделі жағымсыз реакциялардың туындауымен байланысты.

Аса жоғары сезімталдық реакциялары

Карбамазепин эозинофилиямен және жүйелік симптомдармен (DRESS – синдром) реакцияны қоса, әртүрлі үйлесімде жүре алатын аса жоғары сезімталдық реакцияларын, қызбамен, бөртпемен, васкулитпен, лимфаденопатиямен, псевдолимфомалармен, артралгиямен, лейко-пениямен, эозинофилиямен, бауыр функциясының талдауындағы аномалиялық деңгеймен және өт жолдарының жоғалу синдромымен (бауыр ішіндегі өт жолдарының зақымдануы және жоғалуы) кідірген полиағзалық аса жоғары сезімталдық бұзылыстарын тудыруы мүмкін.

Өкпе, бүйрек, ұйқы безі, миокард және жуан ішек сияқты басқа ағзалар қамтылуы мүмкін. Карбамазепинге сезімталдығы жоғары пациенттердің шамамен 25-30%-ы окскарбазепинмен (Трилептал®) айқаспалы реакция береді. Карбамазепин және эпилепсияға қарсы хош иісті препараттар (мысалы, фенитоин, примидон немесе фенобарбитал) біріктірілімдері де айқаспалы реакциялар бере алады.

Егер аса жоғары сезімталдық реакциясының симптомдары пайда болса, препаратты қабылдауды дереу тоқтату керек.

Дозаны азайту және препарат қабылдауды тоқтату

Препарат қабылдауды кенеттен тоқтату құрысуларға түрткі болуы мүмкін, сондықтан карбамазепинді біртіндеп тоқтатқан жөн. Эпилепсиясы бар пациенттерде препаратпен емдеуді кенеттен тоқтату қажет болғанда эпилепсияға қарсы жаңа препаратқа көшіру тиісті дәрілік затпен емдеу кезінде жүргізілуі тиіс.

Эндокриндік әсерлер

Карбамазепинді ұрықтануға қарсы гормональді дәрілермен біріктіріп қабылдаған әйелдерде лақылдап қан кету жағдайлары тіркелген. Карбамазепин гормональді контрацептивтердің тиімділігіне кері ықпалын тигізетін болғандықтан, ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер препаратты қолдану кезінде контрацепцияның баламалы әдістерін қолдану мүмкіндігін қарастырғаны жөн.

Карбамазепин қабылдап жүрген және олар үшін гормональді контрацепция қажет болып табылатын пациенттер құрамында кем дегенде 50 мкг эстрогені бар препаратты қабылдауы тиіс, немесе контрацепцияның гормональді емес баламалы әдістерін пайдалану мүмкіндігін қарастырғаны жөн.

Ерлерде фертильділігінің бұзылу жағдайлары және/немесе сперматогенез көрсеткіштерінің қалыптан ауытқуы туралы өте сирек хабарланды. Алайда, аталған бұзылулардың карбамазепинмен себеп-салдарлық байланысы әзірге анықталмады.

Қан плазмасындағы препарат деңгейіне мониторинг

Карбамазепин дозасы мен қан плазмасындағы деңгейі арасында, сондай-ақ қан плазмасындағы карбамазепин деңгейі мен клиникалық тиімділігі арасындағы дозаға байланыстылықтың анық еместігіне қарамастан, қан плазмасындағы препарат деңгейіне мониторинг мына жағдайларда: ұстамалар жиілігі кенеттен жоғарылағанда, пациенттің комплаенсін тексергенде, жүктілік, балалар мен жасөспірімдерді емдеу кезеңінде; сіңудің бұзылуына күмәнданғанда, уыттылығына күмәнданғанда және бір препараттан артық қолданғанда талапқа сай болуы мүмкін.

Р450 3А4 (CYP A4) цитохромы белсенді метаболит карбамазепин-10,11-эпоксидінің түзілуін қамтамасыз ететін негізгі фермент болып табылады. CYP 3A4 тежегіштерін бір мезгілде қолдану қан плазмасындағы карбамазепин концентрациясының жоғарылауына әкелуі мүмкін, ол өз кезегінде жағымсыз реакциялардың пайда болуына себеп болуы мүмкін. CYP 3A4 индукторларын бір мезгілде қолдану карбамазепин метаболизмінің жылдамдауына әкелуі, және, осылайша, қан плазмасындағы карбамазепин концентрациясын төмендетуі мүмкін және осының салдарынан – емдік әсері айқындылығының ықтимал азаюына әкеп соғуы мүмкін.

Осыған ұқсас, CYP 3A4 ферменті индукторларын қолдануды тоқтату карбамазепин метаболизмінінің деңгейін төмендетуі және қан плазмасындағы оның концентрациясының жоғарылауына әкелуі мүмкін.

Карбамазепин CYP 3A4 және бірінші және екінші фазадағы бауырдың ферменттік жүйесінің күшті индукторы болып табылады және CYP 3A4 метаболизденетін препараттармен бір мезгілде қолданғанда метаболизм индукциясын туындатуы және плазмадағы концентрацияны төмендетуі мүмкін.

Карбамазепин-10,11-эпоксидінің карбамазепин-10,11-трансдиолға айналуы микросомальді фермент эпоксид гидролаза жәрдемімен жүретін болғандықтан, карбамазепинді эпоксид гидролаза тежегіштерімен бірге қолдану қан плазмасындағы карбамазепин-10,11-эпоксид концентрациясының артуына әкелуі мүмкін.

Қолдануға болмайтын өзара әрекеттесу

Карбамазепинді моноаминооксидаза (МАО) тежегіштерімен бір мезгілде қолдануға болмайды, препаратты қолдануды бастар алдында МАО тежегішін қабылдауды тоқтату қажет (ең кемінде екі апта ішінде немесе одан ерте, егер бұған клиникалық жағдайлар мүмкіндік берсе).

Қан плазмасындағы карбамазепин деңгейін арттыруы мүмкін препараттар

Қан плазмасындағы карбамазепин деңгейінің жоғарылауы жағымсыз реакциялардың (мысалы, бас айналу, ұйқышылдық, атаксиялар, диплопиялар) пайда болуына әкелуі мүмкін болғандықтан, төменде берілген препараттармен бір мезгілде қолданғанда карбамазепиннің дозасын түзеткен және/немесе қан плазмасындағы карбамазепин деңгейін ұдайы зерттеген жөн.

Анальгетиктер, қабынуға қарсы препараттар: декстропропоксифен, ибупрофен.

Андрогендер: даназол.

Антибиотиктер: макролидтік антибиотиктер (мысалы, эритромицин, кларитромицин), ципрофлоксацин.

Антидепрессанттар: дезипрамин, флуоксетин, флувоксамин, пароксетин, тразодон, вилоксазин.

Эпилепсияға қарсы препараттар: стирипентол, вигабатрин.

Зеңге қарсы препараттар: азолдар (мысалы, итраконазол, кетоконазол, флуконазол, вориконазол). Вориконазалмен немесе интраконазолмен ем қабылдап жүрген пациенттерге эпилепсияға қарсы баламалы дәрілер ұсынылуы мүмкін.

Антигистаминдік препараттар: лоратадин, терфенадин.

Психозға қарсы препараттар: оланзапин.

Туберкулезге қарсы препараттар: изониазид.

Вирустарға қарсы препараттар: АИТВ үшін протеаза тежегіштері (мысалы, ритонавир).

Карбоангидраза тежегіштері: ацетазоламид.

Жүрек-қантамырлық препараттар: дилтиазем, верапамил.

АІЖ ауруларын емдеуге арналған препараттар: циметидин, омепразол болуы мүмкін.

Миорелаксанттар: оксибутинин, дантролен.

Антиагреганттық препараттар: тиклопидин.

Басқа заттармен өзара әрекеттесуі: грейпфрут шырыны, никотинамид (тек жоғары дозаларда).

Қан плазмасында белсенді метаболит карбамазепин-10,11-эпоксидінің деңгейін арттыруы мүмкін препараттар

Қан плазмасындағы белсенді метаболит карбамазепин-10,11-эпоксиді деңгейінің жоғарылауы жағымсыз реакциялардың (мысалы, бас айналу, ұйқышылдық, атаксиялар, диплопиялар) пайда болуына әкелуі мүмкін болғандықтан, келесі препараттармен: кветиапин, примидон, прогабид, вальпрой қышқылы, вальноктамид, вальпромид, бриварацетаммен бір мезгілде қолданғанда карбамазепиннің дозасын түзеткен және/немесе қан плазмасындағы карбамазепин деңгейін ұдайы зерттеген жөн.

Қан плазмасындағы карбамазепин деңгейін төмендетуі мүмкін препараттар

Төменде берілген препараттармен бір мезгілде қолданғанда карбамазепин дозасын түзету қажет болуы мүмкін.

Эпилепсияға қарсы препараттар: окскарбазепин, фенобарбитал, фенитоин (фенитоинмен және карбамазепиннің субтерапиялық концентрациясымен уыттануға жол бермеу үшін карбамазепинмен емдер алдында қан плазмасындағы фенитоин концентрациясын 13 мкг/мл-ге дейін түзету ұсынылады) және фосфенитоин, примидон және, деректер ішінара қарама-қайшы болса да, сонымен қатар клоназепам де болуы мүмкін.

Ісікке қарсы препараттар: цисплатин немесе доксорубицин.

Туберкулезге қарсы препараттар: рифампицин.

Бронходилататорлар немесе демікпеге қарсы препараттар: теофиллин, аминофиллин.

Дерматологиялық препараттар: изотретиноин.

Басқа заттармен өзара әрекеттесуі: құрамында шайқурай (Hypericum perforatum) бар дәрілік шөп препараттары.

Карбамазепиннің қатар жүргізілетін ем ретінде қолданылатын препараттардың қан плазмасындағы концентрациясына ықпалы

Карбамазепин кейбір препараттардың концентрациясын төмендетуі және азайтуы немесе әсерлері толық нивелирленуі мүмкін. Төменде берілген препараттардың дозаларын түзету қажет болуы мүмкін.

Анальгетиктер, қабынуға қарсы препараттар: бупренорфин, метадон, парацетамол (карбамазепинді парацетамолмен (ацетаминофенмен) бірге ұзақ қолдану гепатоуыттылықтың дамуымен байланысты болуы мүмкін), трамадол.

Антибиотиктер: доксициклин, рифабутин.

Антикоагулянттар: пероральді антикоагулянттар (мысалы, варфарин, аценокумарол, ривароксабан, дабигатран, апиксабан және эдоксабан).

Антидепрессанттар: бупропион, циталопрам, миансерин, сертралин, тразодон, трициклді антидепрессанттар (мысалы, имипрамин, амитриптилин, нортриптилин, кломипрамин).

Құсуға қарсы дәрілер: апрепитант.

Эпилепсияға қарсы препараттар: клобазам, клоназепам, этосукцимид, ламотриджин, окскарбазепин, примидон, тиагабин, топирамат, вальпрой қышқылы, зонисамид, эсликарбазепин. Фенитоинмен уыттануға және карбамазепиннің субтерапиялық концентрациясына жол бермеу үшін қан плазмасындағы фенитоин концентрациясын карбамазепинмен емдеу алдында 13 мкг/мл-ге дейін түзету ұсынылады. Қан плазмасындағы мефенитоин деңгейі жоғарылауына бірлі-жарым жағдайлары мәлімделді.

Зеңге қарсы препараттар: итраконазол, вориконазол. Вориконазалмен немесе интраконазолмен ем қабылдап жүрген пациенттерге эпилепсияға қарсы баламалы дәрілерді қабылдау ұсынылуы мүмкін.

Гельминттерге қарсы препараттар: празиквантел, альбендазол.

Ісікке қарсы препараттар: иматиниб, циклофосфамид, лапатиниб, темсиролимус.

Нейролептикалық препараттар: клозапин, галоперидол және бромперидол, оланзапин, кветиапин, рисперидон, арипипразол, палиперидон.

Вирусқа қарсы препараттар: АИТВ-ні емдеуге арналған протеаза тежегіштері (мысалы, индинавир, ритонавир, саквинавир).

Анксиолитиктер: алпразолам, мидазолам.

Бронходилататорлар немесе демікпеге қарсы препараттар: теофиллин.

Контрацепциялық препараттар: гормональді контрацептивтер (контрацепцияның баламалы әдістерін қолдану мүмкіндігін қарастырған жөн).

Жүрек-қантамырлық препараттар: кальций өзекшелерінің блокаторлары (дигидропиридин тобы), мысалы, фелодипин, дигоксин, симвастатин, аторвастатин, ловастатин, церивастатин, ивабрадин.

Кортикостероидтар: кортикостероидтар (мысалы, преднизолон, дексаметазон).

Эректильді дисфункцияны емдеу үшін қолданылатын дәрілер: тадалафил.

Иммунодепрессанттар: циклоспорин, эверолимус, такролимус, сиролимус.

Қалқанша без ауруларын емдеуге арналған препараттар: левотироксин.

Құрамында эстрогендер және/немесе прогестерон бар басқа препараттармен өзара әрекеттесуі.

Спецификалық қарастыруды қажет ететін біріктірілімдер

Карбамазепин мен леветирацетамды біріктіріп қолдану карбамазепиннң уыттылығының күшеюіне әкелуі мүмкін.

Карбамазепин мен изониазидті бер мезгілде қолдану изониазидтен туындаған гепатоуыттылықтың күшеюіне әкелуі мүмкін.

Карбамазепин мен литийді біріктіріп қолдану, қан плазмасындағы литий деңгейі емдік ауқым шегінде қалатындығына қарамастан, нейроуыттылықтың күшеюіне әкеп соғуы мүмкін. Карбамазепинді метоклопрамидпен немесе негізгі транквилизаторлармен, мысалы, галоперидол, тиоридазинмен біріктіріп қолдану сондай-ақ жағымсыз неврологиялық әсерлердің даму жиілігінің жоғарылауына әкелуі мүмкін.

Карбамазепинді кейбір диуретиктермен (гидрохлоротиазид, фуросемид) бір мезгілде қолданып ем жүргізу симптоматикалық гипонатриемияның туындауына әкеп соғуы мүмкін.

Карбамазепин поляризацияланбайтын бұлшықет релаксанттарының әсеріне (мысалы, панкуронияға) қарсы әсер беруі мүмкін. Мұндай біріктірілімді қолданған жағдайда осы препараттардың дозаларын арттыру қажеттілігі туындауы мүмкін; пациенттердің жағдайын мұқият бақылаған жөн, өйткені миорелаксанттардың әсер етуін тоқтату күтілгеннен гөрі тезірек болуы мүмкін.

Карбамазепин, басқа да психотроптық препараттар сияқты, алкогольдің жағымдылығын төмендетуі мүмкін, сондықтан пациенттерге алкогольді пайдалануды тоқтата тұру ұсынылады.

Тікелей әсер ететін пероральді антикоагулянттармен (ривароксабан, дабигатран, апиксабан және этоксабан) карбамазепинді бір мезгілде қолдану қан плазмасында тікелей әсер ететін пероральді антикоагулянттар концентрациясының төмендеуіне әкелуі мүмкін, бұл тромбоз қаупіне әкеледі. Сондықтан, егер бір мезгілде қолдану қажет болса, тромбоз белгілері мен симптомдарына мұқият мониторинг жүргізу ұсынылады.

Серологиялық зерттеулерге ықпалы

Карбамазепин перфеназин концентрациясын анықтау үшін ВЭЖХ-талдауға жалған-оң нәтиже беруі мүмкін.

Карбамазепин және 10,11-эпоксид метаболит трициклді антидепрессанттардың концентрациясын анықтау үшін поляризацияланған флуоресценция әдісімен иммунологиялық талдауға жалған-оң нәтиже беруі мүмкін.

Гипонатриемия

Карбамазепинді қолданған кезде гипонатриемия дамыған жағдайлары белгілі. Натрий деңгейінің төмендеуімен байланысты бүйрек бұзылулары бар пациенттерде, немесе натрий деңгейін төмендететін дәрілік заттармен (диуретиктер, диурезге қарсы гормонның адекватты емес секрециясымен астасқан дәрілік препараттар) қатар емделіп жүрген пациенттерде карбамазепинмен емдеу алдында қандағы натрий деңгейін өлшеген жөн. Әрі қарай қандағы натрий деңгейін әрбір 2 апта сайын, содан кейін емдеудің алғашқы үш айы ішінде бір ай аралықпен немесе клиникалық қажеттілігіне қарай өлшеу керек. Бұл факторлар ең алдымен егде жастағы пациенттерге қатысты. Гипонатриемия дамыған жағдайда суды пайдалану мөлшерін шектеген жөн.

Гипотиреоз

Карбамазепин сарысуда қалқанша без гормондарының концентрациясын төмендетуі мүмкін. Осыған байланысты гипотиреозы бар пациенттерде қалқанша без гормондарымен орнын алмастыру дозаларын арттыру қажет. Сондықтан қалқанша без гормондарымен орнын алмастыру емінің дозасын түзету үшін қалқанша без функциясына мониторинг жүргізу ұсынылады.

Антихолинергиялық әсерлер

Карбамазепин орташа антихолинергиялық белсенділік көрсетеді. Сондықтан көзішілік қысымы жоғары және несебі іркілген пациенттер емделу кезінде қатаң бақылауда болуы тиіс.

Психикалық бұзылулар

Жасырын психоздың болуы мүмкін екендігін, егде жастағы пациенттерде сананың шатасуының немесе қозудың болуы мүмкін екендігін ұмытпаған жөн.

Қосымша заттар туралы маңызды ақпарат

Бұл дәрілік препараттың құрамында бір таблеткасында 1 ммольден аз (23 мг) натрий бар, яғни, «іс жүзінде натрийсіз».

Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер

Карбамазепин жүкті әйел қолданған кезде шаранаға зиян келтіруі мүмкін. Карбамазепиннің пренатальді әсері туа біткен күрделі ақаулардың және дамудың басқа да жағымсыз салдарының қаупін арттыруы мүмкін.

Егер емдеудің балама нұсқаларын мұқият қарастырғаннан кейін пайдасы басым деп танылмаса, карбамазепинді ұрпақ өрбітетін жастағы әйелдерге қолдануға болмайды.

Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер, егер олар жүктілік кезінде карбамазепин қабылдаса, шарана үшін әлеуетті қаупі туралы толық хабардар болуы тиіс.

Карбамазепинмен емдеуді бастар алдында фертильді жастағы әйелдерге жүктілікке тест жүргізу мүмкіндігін қарастыру керек.

Ұрпақ өрбітетін жастағы әйелдер емдеу кезінде және емдеуді тоқтатқаннан кейін екі апта тиімді контрацепцияны қолдануы тиіс. Ферменттердің индукциясына байланысты карбамазепин гормондық контрацептивтердің емдік әсерінің бұзылуына әкелуі мүмкін, сондықтан фертильді жастағы әйелдер контрацепцияның басқа тиімді әдістерін қолдану туралы кеңес алуы керек.

Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер жүкті болуды жоспарлағаннан кейін дереу дәрігермен кеңесіп, жүкті болғанға дейін және контрацепцияны тоқтатқанға дейін балама емге ауысуды талқылап, қарастыруы керек.

Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдерге, егер ол жүкті болса немесе жүкті болуым мүмкін деп ойласа және карбамазепин қабылдаса, дереу дәрігермен ақылдасу керек.

Қозғалыс бұзылулары (құлау, жарақаттанулар)

Карбамазепинмен емдеу атаксиямен, бас айналумен, ұйқышылдықпен, гипотензиямен, сананың шатасуымен, седативті әсерлермен байланысты болды, бұлар пациенттің құлауына әкелуі, салдарынан сынуларға немесе басқа да жарақаттарға әкелуі мүмкін. Осы әсерлерді қиындатуы мүмкін аурулармен, жай-күймен немесе дәрілік препараттармен ауыратын пациенттер үшін құлау қаупін толық бағалау карбамазепинмен ұзақ уақыт емделіп жатқан пациенттер үшін қайта қаралуы тиіс.

Фотосенсибилизация реакциялары

Карбамазепинмен емдеу кезінде пациенттер фотосенсибилизация қаупіне байланысты күн сәулесінің қатты әсерінен аулақ болуы керек.

Өзара әрекеттесу

CYP3A4 тежегіштерін немесе эпоксигидролаза тежегіштерін карбамазепинмен бірге қолдану жағымсыз реакцияларды тудыруы мүмкін (тиісінше қан плазмасындағы карбамазепин немесе карбамазепин-10,11 эпоксидінің концентрациясының жоғарылауы). Карбамазепин дозасы тиісті түрде түзетілуі және/немесе қан плазмасындағы деңгей бақылануы тиіс.

CYP3A4 индукторларын карбамазепинмен бірге қолдану қан плазмасындағы карбамазепин концентрациясын және оның емдік әсерін төмендетуі мүмкін, ал CYP3A4 индукторын қабылдауды тоқтату қан плазмасындағы карбамазепин концентрациясын арттыруы мүмкін. Карбамазепин дозасын түзету керек болуы мүмкін.

Карбамазепин CYP3A4 және бауырдағы I фазасы мен II фазаның басқа да ферменттік жүйелерінің күшті индукторы болып табылады, сондықтан да қан плазмасында, негізінен, олардың метаболизмін индукциялау арқылы CYP3A4 метаболизденетін қатар жүретін препараттардың концентрациясын төмендетуі мүмкін.

Бала тууға қабілетті жастағы пациент әйелдер карбамазепинді гормональді контрацептивтермен бір мезгілде қолдану контрацепцияның бұл түрін тиімсіз ете алатындығы туралы ескертілуі тиіс. Карбамазепинді қолданған кезде контрацепцияның баламалы гормональді емес түрлері ұсынылады.

Жүктілік немесе лактация кезінде

Жүктілік

Эпилепсияға қарсы дәрілік препараттарды (ЭДП) қолдануға байланысты жалпы қауіп

Эпилепсияға қарсы ем қабылдайтын ұрпақ өрбіту жасындағы барлық әйелдерге және әсіресе жүктілікті жоспарлаған әйелдерге және жүкті әйелдерге шарана үшін құрысулар мен эпилепсияға қарсы емнен туындаған потенциалды қаупіне қатысты медициналық кеңестер беру керек.

ЭДП емдеуді кенеттен тоқтатудан аулақ болу керек, өйткені бұл әйелдің өзі мен іштегі сәби үшін ауыр зардаптары болуы ықтимал құрысулар туындауына әкелуі мүмкін.

Егер ол мүмкін болса, жүктілік кезінде эпилепсияны емдеу үшін монотерапия дұрыс деп саналады, өйткені бірнеше ЭДП терапиясы туа біткен ақаулардың дамуының жоғары қаупімен байланысты болуы мүмкін.

Карбамазепинге байланысты қауіптер

Карбамазепин плацентарлық бөгет арқылы өтеді. Карбамазепиннің пренатальді әсері туа біткен ақаулардың болуының және дамудың басқа да жағымсыз салдарының қаупін арттыруы мүмкін. Жүктілік кезіндегі карбамазепиннің әсері жалпы популяциядағы 2-3% құрайтын жиілікке қарағанда күрделі ақаулар дамуының 2-3 есе жоғары жиілігімен байланысты. Жүктілік кезінде карбамазепин қолданған анада ұрықтың жүйке түтігінің кемістігі сияқты дамудың ақаулары, ерін/таңдай жырығы тәрізді бассүйек-бет кемістігі, жүрек-тамырлары жетілуінің ақаулары, гипоспадия, саусақтардың гипоплазиясы және шарана организмінің әртүрлі жүйелеріне қатысты басқа да ауытқулар туралы хабарланды. Дамудың осы кемшіліктерін арнаулы антенатальді бақылау ұсынылады. Жүктілік кезінде карбамазепинді жеке немесе басқа ЭДП-мен біріктірілімде қолданған эпилепсиясы бар әйелдерден туған балалар арасында жүйке дамуының бұзылуы болғаны туралы мәлімделген. Жүктілік кезінде карбамазепин қабылдаған балалардағы жүйке жүйесінің бұзылу қаупімен байланысты зерттеулер қайшылықты және қауіпті жоққа шығаруға болмайды. Жүктілік кезінде карбамазепин қабылданған сәбилердегі жүйке жүйесінің бұзылыстары дамуы қаупіне байланысты зерттеулерде қайшылықтар болған және қауіпті жоққа шығаруға болмайды.

Егер емдеудің балама нұсқаларын мұқият қарастырғаннан кейін пайдасы басым деп танылмаса, карбамазепинді жүктілік кезінде әйелдерге қолдануға болмайды. Әйелге жүктілік кезінде карбамазепин қабылдау қаупі туралы толық ақпарат берілуі керек және қаупін түсінуі тиіс. Деректер карбамазепинді қолдану кезінде ақаулардың пайда болу қаупі дозаға байланысты болуы мүмкін екенін айғақтайды. Егер пайда/қаупін мұқият бағалау негізінде және емдеудің балама нұсқасы сәйкес келмесе және карбамазепинмен емдеу жалғастырылса, монотерапияны және карбамазепиннің төмен тиімді дозасын қолдану керек және қан плазмасындағы деңгейлерді бақылау ұсынылады. Плазмадағы концентрацияны құрысуды бақылауды ұстап тұрып, терапиялық диапазонның төменгі бөлігінде 4-тен 12 мкг/мл-ге дейін ұстап тұруға болады.

Карбамазепин сияқты кейбір ЭДП қан сарысуындағы фолат деңгейін төмендететіні хабарланды. Бұл тапшылық эпилепсиямен ауыратын анадағы шарананың туа біткен ақауларының жиілігі жоғарылауына ықпал етуі мүмкін. Жүктілікке дейін және жүктілік кезінде фолий қышқылын қабылдау керек. Нәрестедегі қан ұюының бұзылуын болдырмау үшін жүктіліктің соңғы апталарында аналарға, сондай-ақ жаңа туған нәрестелерге К1 дәруменін беру ұсынылады. Егер әйел жүкті болуды жоспарласа, ұрықтануға және контрацепцияны тоқтатқанға дейін тиісті баламалы емге ауысу үшін барлық күшін салуы керек. Егер әйел карбамазепинді қабылдау кезінде жүкті болып қалса, оны емдеу әдісін бағалау және балама нұсқаларды қарастыру үшін маманға жіберу керек.

Ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер

Емдеудің баламалы нұсқаларынан әлеуетті пайдасы/қаупі басым болатын жағдайларды қоспағанда, ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдерге карбамазепинді қолдануға болмайды. Әйел жүктілік кезінде карбамазепин қабылдаса, шарана үшін әлеуетті қаупі болатыны туралы толық хабардар болуы және оны түсінуі тиіс, сондықтан жүктілікті алдын ала жоспарлау маңызды. Карбамазепинмен емдеуді бастар алдында ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдерге жүктілікке тест жүргізу мүмкіндігін қарастыру керек. Репродуктивті жастағы әйелдер емдеу кезінде және емдеуді тоқтатқаннан кейін екі апта тиімді контрацепцияны қолдануы тиіс. Ферменттердің индукциясына байланысты карбамазепин гормондық контрацептивтердің емдік әсерінің бұзылуына әкелуі мүмкін, сондықтан ұрпақ өрбіту жасындағы әйелдер контрацепцияның басқа тиімді әдістерін қолдану туралы кеңес алуы керек. Ең болмағанда контрацепцияның бір тиімді әдісін (мысалы, жатырішілік) немесе бөгеу әдісін қоса алғанда, контрацепцияның екі қосымша түрін пайдалану керек. Контрацепция әдісін таңдау кезінде пациентті қатыстырып талқылап, жеке жағдайларды да бағалау керек.

Лактация

Карбамазепин емшек сүтіне бөлінеді (қан плазмасындағы концентрацияның шамамен 25-60%). Емшекпен емізудің артықшылықтары сәбидегі жағымсыз салдарының кейінгі мүмкіндігімен салыстырылуы тиіс.

Карбамазепин қабылдаған аналар емшек емізуін жалғастыра алады, бірақ егер баладағы болуы мүмкін жағымсыз әсерлердің (мысалы, айқын ұйқышылдық, аллергиялық тері реакциялары) дамуына қатысты бақылау орнатылған жағдайда ғана. Босанғанға дейін және/немесе емшек ему кезеңінде карбамазепин әсерін алған жаңа туған нәрестелердегі холестаздық гепатит туралы бірнеше хабарлама алынды. Сондықтан карбамазепин қабылдаған аналардың емшектегі балаларына бауыр тарапынан жағымсыз реакциялардың болуын мұқият бақылау керек.

Препараттың көлік құралын немесе қауіптілігі зор механизмдерді басқару қабілетіне әсер ету ерекшеліктері

Карбамазепин қабылдап жүрген пациенттің, әсіресе емдеудің бас кезінде немесе дозаны таңдау кезеңінде тез реакцияға қабілеттілігі құрысу тудыратын жағдайдың дамуына байланысты және бас айналуын, ұйқышылдықты, атаксияны, диплопияны, көру аккомодациясының бұзылуын және көрудің көмескіленуін қоса жағымсыз реакциялар салдарынан бұзылуы мүмкін. Сондықтан автокөлікті басқарғанда және механизмдермен жұмыс жасағанда пациент сақтық танытқаны жөн.

Дозалау режимі

Хан қытай этникалық тобына жататын пациенттер, немесе шығу тегі тайлық пациенттер емдеуді бастар алдында, мүмкіндігінше, HLA-B*1502 бар-жоқтығына тексерілуден өтуі қажет, өйткені бұл аллель карбамазепин-астасқан ауыр Стивенс-Джонсон синдромының дамуына түрткі болуы мүмкін.

Эпилепсия

Карбамазепиннің дозасын, құрысуларды тиісінше бақылауға қол жеткізу үшін әрбір пациенттің қажеттілігін ескеріп, түзету қажет. Препараттың оңтайлы дозасын таңдау үшін қан плазмасындағы карбамазепин концентрациясын анықтау ұсынылады. Эпилепсияны емдеген кезде қан плазмасындағы карбамазепиннің 4-12 мкг/мл (17-50 мкмоль/л) деңгейдегі жалпы концентрациясына сәйкес келетін карбамазепин дозасы қажет.

Ересектер

Емдеуді препараттың тәуліктік төмен дозасынан бастау ұсынылады, оны әрі қарай әрбір пациент үшін оңтайлы әсерге жеткізгенге дейін баяу арттырады.

Препараттың ұсынылатын бастапқы дозасы тәулігіне 1-2 реттік 100-200 мг құрайды. Содан кейін дозаны оңтайлы әсерге жеткізгенге дейін баяу арттырады; тәуліктік доза көбіне 800-1200 мг құрайды. Кейбір пациенттерге препараттың тәулігіне 1600 мг немесе тіпті 2000 мг жететін дозасы қажет болуы мүмкін.

Егде жастағы пациенттер

Егде жастағы пациенттерге карбамазепин дозасын, дәрілердің өзара әрекеттесуі мүмкін болғандықтан, сақтықпен таңдаған жөн. Ұсынылатын бастапқы доза – тәулігіне 2 рет 100 мг.

Балалар

Препараттың тәуліктік ең төмен дозасын қолданудан бастау ұсынылады, оны әрі қарай әрбір пациент үшін оңтайлы әсерге жеткізгенше баяу арттырады.

Препараттың әдеттегі дозасы тәулігіне бірнеше рет қабылданатын, дене салмағының әр кг шаққанда 10-20 мг.

Препарат кішкентай балаларға қолдану үшін ұсынылмайды.

Балалар үшін ұсынылған ең жоғары доза

6-15 жас: тәулігіне 1000 мг

> 15 жас: тәулігіне 1200 мг.

Мүмкіндігінше, карбамазепинді монотерапия ретінде тағайындаған жөн, бірақ басқа дәрілік заттармен бірге қолданған жағдайда препарат дозасын осылай біртіндеп арттыру режимі ұсынылады.

Карбамазепинді эпилепсияға қарсы ағымдағы емге қосымша тағайындағанда дозаны, эпилепсияға қарсы қолданылатын ағымдағы препарат(тар) дозасын өзгертпей немесе, қажет болған жағдайда, оны түзете отырып, біртіндеп арттырған жөн.

Үшкіл жүйке невралгиясы

Препараттың бастапқы дозасы тәулігіне 200-400 мг құрайды. Оны ауырудың сезілуі жойылғанша (әдетте тәулігіне 3-4 реттік 200 мг дозаға дейін) баяу арттырады. Көптеген пациенттер үшін ауырмайтын жағдайды демеу үшін тәулігіне 3 немесе 4 реттік 200 мг доза жеткілікті. Ауырудың сезілуі жойылғаннан кейін дозаны демеуші ең төмен дозаға дейін біртіндеп азайтады. Ұсынылатын ең жоғары доза тәулігіне 1200 мг құрайды. Ауырудың сезілуі жойылғаннан кейін жаңа ауырудың сезілуі дамуы дейін емдеу біртіндеп тоқтату керек.

Егде жастағы пациенттер

Үшкіл жүйке невралгиясында дозалануы

Эпилепсияға қарсы препараттардың дәрілік өзара әрекеттесуін және әртүрлі фармакокинетикасын ескере отырып, егде жастағы пациенттерде карбамазепиннің дозасын сақтықпен таңдаған жөн.

Егде жастағы пациенттерде ұсынылатын доза тәулігіне екі рет 100 мг құрайды. Препараттың тәулігіне екі реттік 100 мг бастапқы дозасын ауырудың сезілуі жойылғанша (әдетте тәулігіне 3-4 реттік 200 мг дозаға дейін) баяу арттырады. Көптеген пациенттер үшін тәулігіне 3 немесе 4 реттік 200 мг доза ауыртпайтын жағдайды демеп тұру үшін жеткілікті. Ауырудың сезілуі жоғалғаннан кейін дозаны демеуші ең төмен дозаға дейін біртіндеп азайтады. Ұсынылған ең жоғары доза тәулігіне 1200 мг құрайды. Ауырудың сезілуі жоғалғаннан кейін жаңа құрысулар дамығанша емдеуді біртіндеп тоқтатуға әрекет етіп көрген жөн.

Өршуінің профилактикасы немесе клиникалық көріністердің айқындығын төмендету мақсатында жедел маниакальді жай-күйлердің және биполярлы аффективті бұзылыстардың демеуші емінде

Тәуліктік дозасы - 400-1600 мг. Орташа тәуліктік доза-400-600 мг (2-3 қабылдауға). Жедел маниакальды жай-күйінде дозаны өте тез арттыру керек. Биполярлық бұзылыстарды демеуші ем кезінде препараттың оңтайлы жағымдылығын қамтамасыз ету үшін әр келесі дозаны арттыру өте аз болуы керек және тәуліктік доза біртіндеп арттырылады.

Пациенттердің ерекше топтары

Бүйрек немесе бауыр функцияларының бұзылулары бар пациенттер

Бауыр немесе бүйрек функциялары бұзылған пациенттерде карбамазепиннің фармакокинетикасына қатысты деректер жоқ.

Енгізу әдісі мен жолы

Карбамазепинді пероральді қолданады, әдетте препараттың тәуліктік дозасын екі немесе үш қабылдауға бөлу керек. Препаратты тамақтану барысында, тамақтан кейін немесе тамақтану аралықтарында, азғана мөлшердегі сұйықтықпен, мысалы, стақан сумен қабылдауға болады.

Қабылдау уақыты көрсетілген қолдану жиілігі

Әдетте дәрігер емдеуді пациенттің жеке ерекшеліктеріне байланысты одан әрі арттыра алатын ең аз дозадан бастайды. Карбамазепин дозасын әрбір пациенттің жеке ерекшеліктеріне сәйкес түзету керек.

Сіз Карбамазепинді тамақтану барысында, тамақтан кейін немесе тамақтану аралықтарында қабылдай аласыз. Карбамазепин таблеткаларын сұйықтықпен іше отырып жұту керек. Препарат әдетте күніне 2-3 рет қабылданады.

Егер сізде қандай да бір проблемалар туындамаса, дәрігер көрсеткендей таблеткаларды ұзақ уақыт қабылдауды жалғастырыңыз. Мұндай жағдайда дәрігермен кеңесіңіз.

Артық дозаланған жағдайда қабылдануы тиіс шаралар

Белгілері және симптомдары

Артық дозалану әдетте ОЖЖ, жүрек-қантамыр және тыныс алу жүйесі тарапынан симптомдармен көрініс береді. Артық дозаланған кезде келесі симптомдар мен шағымдар болуы мүмкін:

Орталық жүйке жүйесі: ОЖЖ функциясының бәсеңдеуі, бағдардан адасу, сананың бәсеңдеуі, ұйқышылдық, қозу, елестеулер, кома, көрудің бұлдырауы, анық сөйлемеу, дизартрия, нистагм, атаксия, дискинезия, гиперрефлексия (бастапқыда), гипорефлексия (кейінірек), құрысулар, психомоторлы бұзылыстар, миоклонус, гипотермия, мидриаз.

Тыныс алу жүйесі: тыныстың тарылуы, өкпенің ісінуі.

Жүрек-қантамыр жүйесі: тахикардия, артериялық гипотензия, кейде – артериялық гипертензия, QRS кешені кеңеюімен өткізгіштіктің бұзылуы; есінен айырылумен қатар жүретін, жүректің тоқтап қалуымен байланысты болатын синкопе.

Асқазан-ішек жолы: құсу, асқазанда тағамның кідіруі, тоқ ішек моторикасының төмендеуі.

Қанқа-бұлшықет және дәнекер тіні: карбамазепиннің уытты әсер етуімен байланысты рабдомиолиздің жекелеген жағдайлары жөнінде мәлімделді.

Бүйрек және несеп шығару жүйесі: несептің іркілуі, олигурия немесе анурия, сұйықтықтың іркілуі, диурезге қарсы гормонның әсер етуіне ұқсас, карбамазепин әсерінен туындайтын сулы уыттану.

Зертханалық көрсеткіштер тарапынан: гипонатриемия, метаболизмдік ацидоз болуы мүмкін, гипергликемия, креатининфосфокиназаның бұлшықеттік фракциясының жоғарылауы.

Емі

Спецификалық антидоты жоқ. Бастапқыда ем пациенттің клиникалық жағдайына негізделуі тиіс; ауруханаға жатқызу көрсетілген. Осы дәрімен уланғанын айғақтау және артық дозалану дәрежесіне баға беру үшін қан плазмасындағы карбамазепиннің концентрациясын анықтау жүргізіледі.

Асқазанның ішіндегісін шығару, асқазанды шаю, белсендірілген көмір қабылдау жүзеге асырылады. Асқазан ішіндегісін шығарудың кешігуі дәрінің кейіннен сіңуіне және сауығу кезеңінде уыттану симптомдарының қайтадан пайда болуына әкеп соғуы мүмкін. Қарқынды емдеу бөлімінде симптоматикалық демеуші ем, жүрек функциясына мониторинг жүргізу, су-электролиттік теңгерімнің бұзылуын мұқият түзету қолданылады.

Арнайы нұсқаулар

Көмір сорбенттерінде гемосорбция жүргізу ұсынылады. Гемодиализ карбамазепинмен артық дозаланған жағдайда емдеудің тиімді әдісі болып табылады. Препарат баяу сіңетін болғандықтан, артық дозалану басталғаннан кейін 2-ші және 3-ші күні оның симптомдарының қайталап өршуі мүмкін екендігін алдын ала ескеру қажет.

Дәрілік препараттың бір немесе бірнеше дозасын өткізіп алған жағдайда қажетті шаралар

Егер сіз кезекті дозаны қабылдауды ұмытып қалсаңыз, оны мүмкіндігінше тезірек қабылдаңыз. Алайда, егер препараттың кезекті дозасын қабылдау уақыты басталса, қабылданбаған дозаны қабылдауды қойып, әдеттегідей қабылдауды жалғастырыңыз. Өткізіп алған дозаның орнын толтыру үшін қосарлы дозаны қабылдамаңыз!

Тоқтату симптомы қаупінің болуын көрсету

Егер сіздің дәрігеріңіз бұл туралы айтпаса, препаратты қабылдауды тоқтатпаңыз.

Препаратты қабылдауды күрт тоқтату құрысуға түрткі болуы мүмкін, сондықтан карбамазепинді қабылдауды біртіндеп тоқтату керек.

Дәрілік препараттың қолдану тәсілін түсіндіру үшін медициналық қызметкерге кеңес алуға жүгіну жөніндегі ұсынымдар

Осы препаратты қолдану бойынша қандай да бір қосымша сұрақтар туындаған жағдайда өзіңіздің емдеуші дәрігеріңізбен кеңесіңіз.

Емдеудің басында немесе бастапқы дозасы тым көп препаратты қолданғанда немесе егде жастағы пациенттерді емдеген кезде жағымсыз реакциялардың белгілі бір типтері, мысалы, ОЖЖ тарапынан (бас айналу, бас ауыру, атаксия, ұйқышылдық, жалпы әлсіздік, диплопия), асқазан-ішек жолы тарапынан (жүректің айнуы, құсу) немесе аллергиялық тері реакциялары пайда болады.

Дозаға байланысты жағымсыз реакциялар әдетте өздігінен де, сонымен қатар препарат дозасын уақытша азайтқаннан кейін де бірнеше күн ішінде қайтады. ОЖЖ тарапынан жағымсыз реакциялардың дамуы препараттың салыстырмалы артық дозалануының немесе қан плазмасындағы белсенді заттар концентрацияларының едәуір ауытқуларының салдары болуы мүмкін. Мұндай жағдайларда қан плазмасындағы карбамазепин деңгейін бақылау және тәуліктік дозаны өте азырақ (мысалы, 3-4) жеке дозаларға бөлу ұсынылады.

Өте жиі

- лейкопения

- атаксия, бас айналу, ұйқышылдық

- құсу, жүректің айнуы

- есекжем (кейде ауыр түрде), аллергиялық дерматит

- жалпы әлсіздік

- гамма-глутамилтрансфераза деңгейінің жоғарылауы (бауыр ферменттерінің индукциясынан туындаған), оның әдетте клиникалық маңызы болмайды

Жиі

- тромбоцитопения, эозинофилия

- ісінулер, сұйықтықтың іркілуі, дене салмағының артуы, гипонатриемия және диурезге қарсы гормон әсеріне ұқсас әсері салдарынан қан осмолярлығының төмендеуі, бұл сирек жағдайларда летаргиямен, құсумен, бас ауырумен, сананың шатасуымен және неврологиялық бұзылыстармен қатар жүретін гипергидратацияға әкеледі

- диплопия, бас ауыру

- аккомодацияның бұзылуы (мысалы, көрудің көмескіленуі)

- ауыздың кеберсуі, суппозиторийлерді қолданған жағдайда тітіркенген ішек синдромы дамуы мүмкін

- қандағы сілтілік фосфатаза деңгейінің жоғарылауы

Жиі емес

- ауытқыған еріксіз қимылдар (мысалы, тремор, «қолды-аяққа

тұрғызбайтын» тремор (астериксис), дистония, жыбырлап тартылу),

нистагм

- диарея, іш қату

- эксфолиативтік дерматит

- трансаминазалар деңгейінің жоғарылауы

Сирек

- лимфаденопатия

- қызбамен, тері бөртпелерімен, васкулитпен, лимфаденопатиямен, лимфомаға ұқсас белгілермен, артралгиялармен, лейкопениямен, эозинофилиямен, гепатоспленомегалиямен, бауыр функциясының өзгерген көрсеткіштерімен және әртүрлі біріктірілімде пайда болатын өт жолдарының жоғалу синдромымен (деструкция және бауырішілік өт жолдарының жоғалуымен) бірге болатын баяу типті мультиағзалық аса жоғары сезімталдық. Басқа ағзалар (мысалы, бауыр, өкпе, бүйрек, ұйқы безі, миокард, тоқ ішек) тарапынан бұзылулар болуы мүмкін

- тәбеттің төмендеуі

- фолаттардың тапшылығы

- елестеулер (көру немесе есту), депрессия, озбырлық, ажитация, мазасыздық, бағдардан адасу

- дискинезия, көзді қимылдатудың бұзылулары, сөйлеудің бұзылулары (мысалы, дизартрия немесе анық сөйлемеу), хореоатетоз, шеткері нейропатия, парестезия және парез

- жүрекішілік өткізгіштіктің бұзылулары

- артериялық гипертензия немесе артериялық гипотензия

- іштің ауыруы

- холестаздық, паренхиматоздық (гепатоцеллюлярлық) немесе аралас типті гепатит, өт жолдарының жоғалу синдромы, сарғаю

- жүйелік қызыл жегі, қышыну

- бұлшықет әлсіздігі

Өте сирек

- агранулоцитоз, апластикалық анемия, панцитопения, эритроцитарлы аплазия, анемия, мегалобластты анемия, ретикулоцитоз, гемолиздік анемия, лейкоцитоз

- анафилаксиялық реакциялар, ангионевроздық ісіну, гипогаммаглобулинемия

- галакторея, гинекомастия

- жедел порфирия (жедел интермиттирлеуші порфирия және аралас порфирия), жедел емес порфирия (кешеуілдеген тері порфириясы)

- психоздың белсенділенуі

- қатерлі нейролептикалық синдром, миоклонуспен және шеткері эозинофилиямен бірге асептикалық менингит, дисгевзия

- көзбұршақтың бұлыңғырлануы, конъюнктивит

- естудің бұзылуы, мысалы, құлақтың шуылдауы, гиперакузия, гипоакузия, дыбыс жоғарылығын қабылдаудың бұзылуы

- аритмия, естен танумен бірге атриовентрикулярлық блокада, брадикардия, жүрек функциясының іркілген жеткіліксіздігі, жүректің ишемиялық ауруының өршуі

- циркуляторлық коллапс, тромбоэмболия (мысалы, өкпе артерияларының тромбоэмболиясы), тромбофлебит

- өкпе тарапынан қызбамен, ентігумен, пневмонитпен немесе пневмониямен сипатталатын аса жоғары сезімталдық реакциялары

- панкреатит, глоссит, стоматит

- бауыр функциясының жеткіліксіздігі, гранулематозды гепатит

- Стивенс-Джонсон синдромы*, уытты эпидермальді некролиз, фотосенсибилизация, мультиформалы және түйінді эритема, тері пигментациясының бұзылулары, пурпура, акне, қатты терлеу, шаштың түсуі, гирсутизм

- сүйек метаболизмінің бұзылуы (қан плазмасындағы кальций және 25-гидрокси-холекальциферол деңгейінің төмендеуі), бұл остеомаляцияның/ остеопороздың дамуына әкелуі мүмкін, артралгиялар, миалгиялар, бұлшықет түйілулері

- тубулоинтерстициальді нефрит, бүйрек функциясының жеткіліксіздігі, бүйрек функциясының бұзылуы (мысалы, альбуминурия, гематурия, олигурия, қандағы мочевина деңгейінің жоғарылауы/азотемия), несептің іркілуі, несептің жиі шығарылуы

- жыныстық дисфункция/эректильді дисфункция, сперматогенездің бұзылуы (сперматозоидтар мөлшерінің және/немесе қозғалғыштығының төмендеуі)

- көзішілік қысымның жоғарылауы, қандағы холестерин деңгейінің артуы, тығыздығы жоғары липопротеиндер деңгейінің жоғарылауы, қандағы триглицеридтер деңгейінің жоғарылауы. Қалқанша без функциясы көрсеткіштерінің өзгеруі: L-тироксин (бос тироксин, тироксин, трийодтиронин) деңгейлерінің төмендеуі және тиреотроптық гормон деңгейінің жоғарылауы, ол, әдеттегідей, клиникалық көріністермен қатар жүрмейді, қандағы пролактин деңгейінің артуы

Белгісіз

- сүйек кемігі функциясының жеткіліксіздігі

- эозинофилиямен және жүйелік симптомдармен (DRESS-синдромы) бірге дәрілік реакция**

- адамның VI типті герпесі вирусының реактивациясы**

- гипераммониемия**

- седативтік әсер, жадының нашарлауы**

- колит**

- жайылған жедел экзантематозды пустулез (AGEP), лихеноидты кератоз, онихомадезис**

- сынулар**

- сүйек кемігі тығыздығының төмендеуі**

* – кейбір азиялық елдерде сирек құбылыс ретінде мәлімделген.

** – кездейсоқ мәлімдемелерден алынған қосымша жағымсыз реакциялар (жиілігі белгісіз).

Төменде берілген жағымсыз реакциялар карбамазепинді тіркеуден кейін қолдану кезеңінде тіркелген; олар туралы ақпарат кездейсоқ мәлімдемелерден және әдебиет көздерінен түсті. Мәлімдемелер пациенттердің дәл саны көрсетілмеген кездейсоқ болғандықтан, жағымсыз реакциялардың пайда болу жиілігіне сенімді түрде баға беру мүмкін емес, сондықтан олардың пайда болуы «белгісіз» ретінде жіктеледі.

Карбамазепинмен ұзақ емделіп жүрген пациенттерде сүйек тінінің минералды тығыздығының төмендеуі, остеопениялар, остеопороз және сүйектердің сынуы жөнінде мәлімдемелер бар. Карбамазепиннің сүйек тінінің метаболизміне ықпал ету механизмі анықталмаған.

Генетикалық маркерлермен байланысқа қатысты және СДС, УЭН, DRESS, AGEP және макулопапулезді бөртпе сияқты терінің жағымсыз реакцияларының пайда болуына қатысты көбірек айғақтамалар бар. Жапония және Еуропа пациенттерінің арасында бұл реакциялар карбамазепинді қолданумен және HLA-A*3101 аллелінің болуымен байланысты тіркелген. Хан қытай этникалық тобының пациенттеріндегі, шығу тегі тайлық пациенттердегі және басқа да кейбір азиялық халықтардағы басқа маркер, HLA-B*1502, едәуір дәрежеде СДС және УЭН дамуымен байланысты.

Жағымсыз дәрілік реакциялар туындаған кезде медицина қызметкеріне, фармацевтика қызметкеріне немесе дәрілік препараттардың тиімсіздігі туралы хабарламаны қоса, дәрілік препараттарға жағымсыз реакциялар (әсерлер) бойынша ақпараттық деректер базасына тікелей жүгіну қажет

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті «Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығы» ШЖҚ РМК

http://www.ndda.kz

Қосымша мәліметтер

Бір таблетканың құрамында

белсенді зат - карбамазепин, 200 мг;

қосымша заттар: микрокристалды целлюлоза, натрий кроскармеллозасы, магний стеараты, натрий лаурилсульфаты, желатин.

Сыртқы түрінің иісінің, дәмінің сипаттамасы

Дөңгелек пішінді, жиектері кертілген жоғарғы және төменгі беттері тегіс, сызығы бар, ақ немесе сарғыш реңді ақ түсті, бір қабатты таблеткалар. Сындырып, лупамен қарағанда біршама біртекті құрылым көрінеді.

Поливинилхлорид үлбірден және алюминий фольга негізді қаптамалық бума материалдан жасалған пішінді ұяшықты қаптамада 10 таблеткадан.

Пішінді ұяшықты 5 қаптамадан медициналық қолдану жөніндегі қазақ және орыс тілдеріндегі нұсқаулықпен бірге картоннан жасалған қорапшаға салынған.

3 жыл.

Жарамдылық мерзімі өткеннен кейін қолдануға болмайды!

250С-ден аспайтын температурада сақтау керек.

Балалардың қолы жетпейтін жерде сақтау керек!

Рецепт арқылы.

«Технолог» ЖАҚ.

Украина, 20300, Черкасск облысы, Умань қ., Старая прорезная көшесі, 8.

тел./факс: +38-(04744) 4-03-02

E-mail: info@technolog.ua

Web site: www.lekhim.ua/tehnolog

«Технолог» ЖАҚ.

Украина, 20300, Черкасск облысы, Умань қ., Старая прорезная көшесі, 8.

тел./факс: +38-(04744) 4-03-02

E-mail: info@technolog.ua

Web site: www.lekhim.ua/tehnolog

Қазақстан Республикасы аумағында тұтынушылардан дәрілік заттардың сапасына қатысты шағымдарды (ұсыныстарды) қабылдайтын және дәрілік заттың тіркеуден кейінгі қауіпсіздігін қадағалауға жауапты ұйымның атауы, мекенжайы және байланыс деректері (телефон, факс, электронды пошта)

«АЛДИМЕД» ЖШС.

Қазақстан Республикасы, Алматы қ., 050051, Самал-1 ы/а., 1 үй

Тел/факс: (727) 263-27-34

e-mail: aldimed@mail.ru